De gevestigde banken gaan steeds meer concurrentie krijgen van neobanken. Dat zijn internationaal werkende digitale banken die in een razend tempo klanten binnenhalen met een gratis betaalrekening, verpakt in een vlotte en gebruiksvriendelijke app. Maar vooralsnog leggen deze digitale banken toe op elke nieuwe klant, zo berekent onderzoeksbureau Accenture.

De neobanken groeien razendsnel. Althans dat zeggen ze zelf. De belangrijkste lijkt het Duitse N26, dat het niet alleen opneemt tegen de oude garde, maar ook tegen enkele Britse concurrenten die hetzelfde doel voor ogen hebben: bankieren toegankelijker maken met nieuwe technologie en de oude banken van hun troon stoten.

N26 wist binnen vier jaar na zijn lancering liefst 3,5 miljoen klanten te vinden in 26 Europese landen. De bank wordt gesteund door een groot aantal bekende investeerders, waaronder Allianz X, Tencent en Zalando. Tot dusverre brachten deze geldschieters een half miljard euro bij elkaar.

Neobanken groeien naar 35 miljoen klanten in 2020

De concurrenten van N26 komen hoofdzakelijk uit Engeland. De grootste daarvan is Revolut, dat twee keer zoveel klanten zegt te hebben. Revolut is strikt genomen geen bank maar een elektronischgeldinstelling, met een iets beperktere vergunning. Zij valt niet onder een depositogarantiesysteem en mag geen geld uitlenen bijvoorbeeld.

Andere belangrijke fintechs uit Groot-Brittannië zijn Metro Bank, Monzo, Starling, Monese en Transferwise.

Volgens consultingbureau Accenture hebben alle Britse neobanken over één jaar opgeteld zo'n 35 miljoen klanten wereldwijd. Dat zijn er nu nog 13 miljoen (najaar 2019).

Ook het saldo van gebruikers zal flink groeien. Het gemiddelde bedrag op een digitale rekening is in 2019 al vervijfvoudigd ten opzichte van vorig jaar.

Al deze nieuwkomers zijn bijzonder goed in werven van klanten én van investeerders die er de toekomst van bankieren in zien. Maar winst maken de fintechs nog niet. En succes op lange termijn is ook zeker niet gegarandeerd, zo blijkt uit een analyse van Accenture.

Hoe verdienen neobanken hun geld?

De fintechs werven nieuwe klanten met een gratis digital only bankrekening die je simpel downloadt. In no time beschik je over een werkende betaalrekening. Het bankpasje wordt binnen een paar dagen toegestuurd.

Maar daarnaast bieden ze ook premiumrekeningen waar je wel voor moet betalen. Voor bijvoorbeeld een tientje per maand krijg je een pakketje met verzekeringen, hogere limieten en betere condities om kosteloos valuta te wisselen.

Zodra de fintechs voldoende klanten hebben, kunnen ze meer producten van derden gaan aanbieden. Dat zijn nu nog alleen simpele verzekeringen, maar het kan in principe alles zijn wat een mens nodig heeft voor zijn financiële huishouding.

Neobanken hebben veel lagere kosten

De kosten voor neobanken liggen veel lager. Hun zelf ontwikkelde technologieplatforms zijn vele malen lichter en goedkoper dan de oude systemen van de traditionele banken. Er is beduidend minder personeel en er hoeven geen dure panden te worden onderhouden.

Het lastenverschil ziet er als volgt uit. Volgens Accenture kost één nieuwe klant de neobank tussen 22 en 55 euro. Bij traditionele banken is dat bijna 190 euro.

Maar ondanks die lage kosten maken de digitale banken nog geen winst, stelt Accenture. Ze leggen op elke klant gemiddeld 10 euro toe.

Dat is niet heel vreemd, want gewone banken maken ook amper winst op betaalrekeningen. Zij verdienen geld met leningen en hypotheken.

Een groter probleem voor de neobanken is dat ze kampen met een paar issues, zo blijkt ook uit de analyse van het bureau.

1. Groei gaat eigenlijk langzaam

Het is logisch dat bedrijven explosief groeien wanneer ze consumenten een gratis product aanbieden. Maar de meeste klanten nemen deze bankrekeningen voor erbij, als extra rekening. Of ze proberen ze alleen uit.

Volgens Accenture hebben de neobanken moeite met het werven van primaire gebruikers. Die zijn er nog niet veel. Echt overstappen van bank doet niemand graag. In dat opzicht verloopt de groei heel langzaam.

Uit onderzoekscijfers van bureau Kantar blijkt ook dat de gerapporteerde groeicijfers overdreven zijn. Alleen in China, India en Brazilië - landen waar betalingssystemen nog minder ontwikkeld zijn - is sprake van indrukwekkende getallen van vooral lokale neobanken.

In Nederland heeft 4 procent van de consumenten een rekening bij een neobank, zegt Kantar. Dat zijn hoofdzakelijk klanten van onlinebank Knab, die ook als neobank wordt aangemerkt.

2. Toezichthouders kijken mee

Explosieve groei gaat natuurlijk ook gepaard met fouten. De neobanken komen al in aanraking met toezichthouders die vinden dat ze onvoldoende alert zijn op verdachte transacties.

Hiervoor werd N26 dit jaar al op de vingers getikt door de Duitse toezichthouder Bafin. En ook Revolut wordt onderzocht, door de Britse waakhond FCA. Deze witwasonderzoeken kunnen het vertrouwen van consumenten schaden.

3. Downtime jaagt schrik aan

Daarnaast werken de betaalsystemen nog niet altijd vlekkeloos. Storingen zijn meestal snel verholpen, maar niet altijd.

Het systeem van Monzo lag er deze zomer even finaal uit. De 2,5 miljoen klanten van deze nieuwe Britse bank konden op een dag niet met hun pas betalen en de betaalrekening verdween zelfs even volledig uit de app, waardoor mensen dachten dat ze hun geld kwijt waren. Eerder al kwamen overschrijvingen te laat binnen.

4. Gebruiksgemak bij traditionele banken neemt ook toe

De oude banken zitten niet stil. Ze werken ook hard aan hun mobiele apps en digitale dienstverlening. Qua innovatie wordt het gat niet groter maar kleiner, zo voorspelt Accenture.

"De neobanken zijn veelbelovend en pushen zo de gevestigde orde richting positieve verandering", zegt onderzoeker Tom Merry van Accenture. "Ze dwingen de bekende banken te investeren in technologie, gemak en gebruikservaring."

"Maar aangezien de meeste digitale banken nog verliesgevend zijn, garandeert de aanwas van nieuwe klanten geen succes op de lange termijn en ook geen concurrentievoordeel", aldus Merry.

Neobanken genieten vooral veel sympathie. Maar consumenten zien ze nog lang niet als vervangers van onze huidige banken.

(door Ton Hermans, Bankenvergelijking, 15 oktober 2019; Bronnen: Accenture, Kantar)

Lees ook:

» Hoe kan een bankrekening gratis zijn?

» Digitale banken hebben nog een lange weg te gaan

» Meeste Europeanen verwachten overstap naar volledig digitale bank

» Voor- en nadelen van een gratis betaalrekening

» Overzicht van digitale bankrekeningen in Nederland