Als je gaat trouwen of samenwonen, kan het heel handig zijn om een gezamenlijke rekening te openen. Een en/of-rekening wordt ook vaak gebruikt door een oudere vader of moeder en een volwassen kind. Maar een gezamenlijke rekening heeft ook nadelen, waar je misschien niet bij stilstaat.

Een en/of-rekening openen kan op twee manieren. Je kunt een bestaande rekening gezamenlijk maken of je kunt samen een compleet nieuwe rekening openen. In beide gevallen moet je je allebei identificeren en toestemming geven. Sommige banken verlangen dat je hiervoor naar een bankkantoor komt, maar het kan vaak ook online.

Voordat je een gezamenlijke rekening opent of een bestaande rekening gezamenlijk maakt, is het goed om stil te staan bij de consequenties. Die kunnen behoorlijk groot zijn.

Samen verantwoordelijk

Bij een gezamenlijke rekening ben je samen verantwoordelijk voor het saldo op de rekening. Als er een tekort is, kan de bank bij elk van beiden aankloppen met de vraag om het aan te vullen. En als er een mooi bedrag op staat, is ook elk van beiden gerechtigd om dat te gebruiken.

Dat klinkt logisch en het is waarschijnlijk precies wat je wilt op het moment dat alles goed gaat. Maar als de relatie in zwaar weer komt, kun je er wel eens spijt van krijgen. Als de ander kwaad wil, kan hij of zij het volledige saldo opnemen, zelfs tot de limiet voor geoorloofd roodstaan. De bank hoeft niet te controleren of jij het daar wel mee eens bent.

Denk niet dat je een eventuele kredietlimiet of opnamelimiet wel eventjes aanpast, mocht het tot een breuk komen. Voor alle ingrijpende veranderingen op een gezamenlijke rekening heb je namelijk de toestemming van de ander nodig. En wijzigingen die je wel op eigen houtje kunt doorvoeren, maakt de ander zo weer ongedaan.

Als het echt misgaat, kun je het beste de bank bellen. Misschien is er een oplossing, bijvoorbeeld door de rekening tijdelijk te blokkeren.

Geen partners, toch samen een rekening

Het komt vaak voor dat een vader of moeder die moeite heeft met het regelen van bankzaken een gezamenlijke rekening aangaat met een dochter of zoon. Het volwassen kind kan dan namens de ouder betalingen doen. De ouder heeft ondertussen het geruste gevoel dat alles goed geregeld is.

Toch heeft ook deze constructie nadelen.

Net als bij stellen, kan in een ouder-kindrelatie een storm opsteken. De zoon of dochter kan in de verleiding komen om het geld te gebruiken voor eigen doeleinden. Is bij samenwoners het geld op de rekening meestal gezamenlijk bezit, bij een en/of-rekening van een ouder en een kind behoort het geld meestal alleen de ouder toe.

Onduidelijk wat van wie is

Als je belastingaangifte doet, is het saldo van de en/of-rekening al vooraf ingevuld. Meestal gebeurt dat bij één van beide rekeninghouders. Voor samenwoners maakt dat niet zoveel uit, omdat zij meestal fiscale partners zijn en hun vermogen onderling kunnen verdelen. Maar als je geen fiscale partners van elkaar bent, hoef je slechts een deel van het saldo op te geven.

Dat moet je in de aangifte dus corrigeren. Maar welk deel van het saldo is van wie? Het valt niet altijd mee om dat vast te stellen. Je kunt het saldo niet eenvoudig door twee delen. Het gaat erom wie welk deel van het geld heeft ingebracht. Het kan een hele uitzoekerij zijn om dat precies uit te rekenen.

Geen geoorloofde roodstand meer

Als je van een bestaande bankrekening een gezamenlijke rekening maakt, is de bank niet verplicht om een eventuele limiet voor geoorloofd roodstaan in stand te houden. Dat blijkt ook uit een uitspraak van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening Kifid.

Een moeder had een bankrekening bij ABN Amro waarop ze 500 euro rood mocht staan. Nadat haar dochter mederekeninghouder was geworden, beëindigde ABN Amro het recht op roodstaan.

Deze bank staat geen roodstand toe als twee rekeninghouders niet op hetzelfde adres wonen, geen gezamenlijke huishouding voeren en bloedverwanten zijn. Dat de dochter in dit geval 3.000 euro per maand verdiende, doet niet terzake. De bank heeft de vrijheid om deze beslissing te nemen, vindt het Kifid.

Alternatieven voor een gezamenlijke rekening

Als je gaat samenwonen of trouwen, is een gezamenlijke rekening vaak een verstandige keuze. Het alternatief is allebei een eigen rekening aan te houden en geld naar elkaar over te maken voor gezamenlijke uitgaven. Of de één betaalt de woonlasten en de ander de boodschappen bijvoorbeeld. Aan het eind van de maand verreken je het verschil.

Kies je als samenwoners toch voor een gezamenlijke rekening, dan kun je jezelf beschermen door geen roodstand aan te vragen en opnamelimieten laag te houden.

Voor een ouder en een volwassen kind is een en/of-rekening geen ideale keuze. In dat geval kan de ouder beter het kind machtigen. Het saldo op de bankrekening blijft dan volledig van de ouder. Een machtiging eindigt bij overlijden.

(door José Mast, Bankenvergelijking, 16 februari 2021; Foto: Shutterstock)

Lees ook:

» Word je gelukkiger met een gezamenlijke rekening?

» De vijf beste gezamenlijke rekeningen van dit moment

Bekijk hier ons overzicht van alle gezamenlijke rekeningen.